نگاهی به تاریخچه زبان فارسی

تاثیر زبان فارسی بر زبان های دیگر

 
زبان های دنیا را 6 هزار دانسته اند. بعضی از این زبان ها بسیار به هم شبیه هستند .بنابراین همه زبان ها را می توان در 20 گروه عمده جای داد. یکی از مهمترین گروه های زبانی هندو ایرانی است که تمامی زبانهای شبه قاره هند – ایران و اروپایی را دربرمی گیرد.

در روزگار ابن بطوطه وی در تمام مناطق غیر عربی که سفر نموده با زبان فارسی مشکل گفتاری خود را حل می کرده است. حتی در چین و بلغارستان و ترکستان کلماتی از فارسی وجود دارد و از این نظر با زبان یونانی قابل مقایسه است. همچنین نام برخی از مکان ها و شهرها در رومانی و مجارستان از زبان پارسی ریشه گرفته است.

زبان فارسی از قدیمی ترین زبان ها و از گروه زبان های هندو ایرانی ( آرین ) است که زبانی پیوندی است این گروه زبانی مجموعه ای از چندین زبان را شامل می شود که بزرگترین جمعیت جهان به این گروه سخن می گویند و صدها واژه مشترک میان فارسی و آنها وجود دارد.

از زبان فارسی امروزه ده ها کلمات بین المللی مانند : بازار - کاروان - کیمیا- شیمی- الکل - دیتا - بانک(همان بنک یا بنکداری فارسی)- درویش - بلبل - شال - شکر - جوان - یاسمین -  اسفناج- شاه – زیراکس - لیمون - تایگر (ببر) - کلید- کماندان(همان کماندار فارسی) - ارد (امر، فرمان)- استار - سیروس- داریوش- جاسمین - گاو - توفان – مادر- پدر- خوب – بد- گاد- نام - کام - گام – لنگ - لگ - لب- ابرو - تو - من - بدن - دختر (داتر) - و... به بیشتر زبان های مهم دنیا راه پیدا کرده است.

البته زبان فارسی همان طور که واژگانی از زبان های همسایه اش وام گرفته واژگان زیادی نیز به آنها واگذار کرده است ، تاثیر شگرف زبان فارسی بر زبان های شبه قاره هند نیاز به توضیح ندارد.

زبان فارسی زبان بین المللی عارفان است. چه بسیار عارفانی که از ترک و عرب و هندی کتاب های عرفانی خود را به فارسی نوشته اند. مکتب‌ تصوف‌ هندوایرانی‌ که از طریق‌ ایران‌ به‌ آسیای‌ غربی‌ و حتی‌ شمال‌ آفریقا نشر یافت‌ ، بیشتر کتب و متون خود را ‌ به‌ نثر یا شعر فارسی‌ نوشته‌ است و زبان‌ تصوف‌ در شبه‌ قاره‌ی‌ هند و حتی در میان ترکان همواره‌ فارسی‌ بوده‌ است.‌

در زبان های اروپایی و از جمله در انگلیسی امروز نیز کلماتی با ریشه فارسی وجود دارد و صدها کلمه مشترک میان فارسی و زبان های اروپایی وجود دارد مانند : بهتر(بتر)- خوب(گود)- بد- برادر- داتر( دختر) - مادر- پدر( فادر، پیر،پیتر) - کاروان- کاروانسرا - بازار - روز و......

bad – best – paradise – star – navy – data – cash – cake - bank –  check –  sugar – cow – divan – mummy – me – father – mother – tab – orange - magic – rose          

و این ها را می‌توان تا بیش از 700 کلمه ادامه داد و دلیل این اتفاق زبان باستانی سنسکریت هست که زبان مادری تمام زبان های نوین هندو اروپایی می باشد.

در کتب مقدس واژگانی از فارسی وجود دارد مانند : پردیس( فردوس) در انجیل ، تورات و قرآن. بسیاری از نام های جغرافیایی و نام مکان ها در خاورمیانه و شمال آفریقا از زبان فارسی است مانند: بغداد-  الانبار- عمان ( هومان) – رستاق – جیهان - بصره ( پس راه) – رافدین – هندو کش – حیدر آباد – شبرقان ( شاپورگان) - تنگه و...

بیش از دویست واژۀ فارسی را در هریک از زبان قرقیزی، قزاقی ، ایغوری و ترکمنی می یابیم که بمرور سده ها ، از این سوی دریای آمو به آن طرف نفوذ کرده است.

 بیش از 350 کلمه فارسی در زبان اندونزیایی بازشناسی شده است واژه های:(خوش= خیلی خوب)، (سودا)، (بازرگانی)، (کار)، (کدو)، (نان)، (خرید فروش) (حروف ربط : از، به، هم ) و امثال آن در اندونیزیای امروزه رایج است.

زبان فارسی برای هفتصد سال زبان اداری هندوستان بود تا اینکه درسال 1836م چارلز تری ویلیان زبان انگلیسی را بجای زبان فارســــی رسمیت داد.

روی مزار جهان آرا (دختر شاه جهان) در هند این بیت نگار شده است:

بغیر سبزه نپوشد کسی مزار     که قبرپوش غریبان همین گیاه بس است

 همچنین برلوحه سنگ مزار نورجهان و جهانگیر (در تاج محل در هند) این شعر نورجهان حک شده است:

برمزار ما غریبان نی چراغی نی گلی    نی پر پروانه سوزد نی سراید بلبــلی