فینگلیش؟!

این روزها همه جا صحبت از هزینه پیامک اپراتورهای مختلف و تمهیدات و تلاش‌های شرکت‌های وطنی و در رأس آنها همراه اول برای ترغیب و تشویق کاربران ایرانی به فارسی نویسی است.

اپراتور دولتی همراه اول مدت‌ها بود که پیگیر تشویق کاربران به ارسال SMS فارسی بود که سرانجام امسال با تفکیک و کاهش هزینه پیامک‌های فارسی این مهم را محقق کرد.

متعاقب اعلام شرکت مخابرات مبنی بر کاهش هزینه ارسال پیامک‌های نوشته شده به زبان فارسی تا ۸۹ ریال و افزایش قیمت پیامک لاتین تا ۲۲۲ ریال، این شرکت با همکاری مرکز فناوری دانشگاه شریف اقدام به تهیه و تولید نرم‌افزار مخصوصی هم برای ارسال پیامک فارسی کرد، به نام «پیام‌رسان فارسی».

بگذریم از این که ایرادات متعدد این نرم‌افزار باعث شد پس از اندک مدتی، به کنج عزلت منوی کاربران برود و کمتر دارنده تلفن همراهی از آن استفاده کند. اما در این میان به مرور دو جبهه، چه در میان کاربران و چه بین متخصصان حوزه فناوری و مخابرات شکل گرفته است.

عده‌ای با اخم‌های در هم کشیده تلاش‌های مخابرات را بدین منظور یک نوع اجبار دانسته و با اظهار تمایل به همان شیوه نگارش و ارسال پیامک با کاراکترهای لاتین، از سهولت و مزیت‌های این شیوه سخن می‌گویند. عده‌ای دیگر نیز ضمن تمجید و تحسین این اقدام مخابرات و شرکت همراه اول، از محاسن فارسی‌نویسی و لزوم این کار در راستای حفظ فرهنگ و زبان ملی تعریف می‌کنند و حتی از همراه اول خرده می‌گیرند که چرا از ابتدا چنین کاری را نکرد.

البته به نظر می‌رسد افراد گروه اول بیشتر به سبب عادت چندساله خود برای نگارش کاراکترهای لاتین است که این ایرادها را وارد می‌کنند و دلیل محکمی برای انتقاد خود ندارند، والا کدام ایرانی است که به زبان مادری و ملی خود دلبسته نباشد و نخواهد از آن استفاده کند؟

دوست دانشجویی تعریف می‌کرد یک بار استاد زبان انگلیسی آنان از دانشجویان کلاس پرسیده است: «کدام یک از شما در گوشی همراه خود از منوی فارسی استفاده می‌کنید و پیامک‌هایتان را به فارسی می‌فرستید؟» چند نفر دستشان را بلند کردند. استاد فرهیخته ما(!) با اوقات تلخی، این افراد را خطاب قرار داده که دانشجویی که از منوی انگلیسی استفاده نکند، پس حتماً زبان به خوبی بلد نیست و به همین اکتفا نکرده و چند نمره‌ای هم از نمره پایان ترم این دانشجویان بخت برگشته کم کرده است.

وقتی طرز فکر و برداشت یکی از استادان دانشگاهی ما اینگونه باشد که سطح سواد و آشنایی دانشجویانش را با زبان انگلیسی، با استفاده آنان از منوها و نرم‌افزارهای انگلیسی بسنجد، از بقیه چه انتظاری می‌توان داشت؟ در عجبم که حالا دانستن معنای کلماتی مثل Open و Save چه کمک والایی می‌تواند به سواد دانشجویان و افراد بکند!

به نظر می‌رسد این طرز فکر و تفکراتی از این دست که مختص برخی معدود افراد شیفته غرب و از خود بیگانه است که صرف نوشتن و خواندن چند کاراکتر یا کلمه انگلیسی را حمل بر سواد خود و دیگران می‌کنند، دیگر در قرن بیست و یکم که تمام جهانیان به اهمیت حفظ فرهنگ و خط و زبان خود در این دنیای پرتلاطم پی برده‌اند، تفکری قدیمی، منسوخ و مردود باشد.

ای کاش دست کم این قبیل افراد چشم خود را باز می‌کردند و می‌دیدند که همان خارجی‌ها و غربی‌ها از مدت‌ها پیش‌تر برنامه‌های خود را برای حفظ فرهنگ و زبان ملی و بومی خود آغاز کرده‌اند و اقداماتی اساسی نیز در این راه انجام داده‌اند.

مسئولان کشور فرانسه از اواسط دهه ۹۰ نسبت به نفوذ روزافزون زبان انگلیسی از طریق محیط مجازی و گرایش به ناچار مردم این کشور به وب‌ پیج‌های انگلیسی ابراز نگرانی کردند. حاصل آن نگرانی‌ها و تلاش‌ها این است که هم اکنون در کافی‌نت‌های فرانسه و خانه‌های مردمان فرانسه دیگر کمتر صفحه‌ای به زبان انگلیسی باز می‌شود.

از کشورهای غیرغربی هم اگر بخواهیم مثال بزنیم، نمونه بارز آن چین است که در اثر مراقبت‌ها، تمهیدات و بعضا سخت‌گیری‌های مسئولان امور ارتباطات این کشور، اکنون تمام کاربران چینی زبان، تمام ارتباطات اینترنتی و نوشتاری خود را در کلیه قالب‌ها به سادگی به زبان مادری خود انجام می‌دهند و هیچ کمبودی هم احساس نمی‌کنند.

واقعا چرا ما نیز وسعت دید خود را توسعه نمی‌دهیم و این موضوع را درنظر نمی‌گیریم که کاربرد فناوری‌های نوینی چون اینترنت و موبایل، محدود به همین چند ساله و یکی- دو دهه نخواهد بود و تازه در اول راهی هستند که به مرور هرچه گسترده‌تر خواهد شد؟

به راستی چرا به جای اینکه از فینگلیش نوشتن خود دفاع کنیم، به این نمی‌اندیشیم که کاری کنیم، حتی روزی مردمان انگلیسی زبان از خط و علایم زبان فارسی استفاده کنند و پیامک‌های خود را با استفاده از آن‌ها بفرستند؟ به نظرتان تصور موهوم و دوری است؟ پس شاید بد نباشد بدانید، چینی‌ها از هم اکنون نیز تقریبا چنین کاری را کرده‌اند و رفته‌رفته محیط اینترنت را به تصاحب خود درمی‌آورند. فقط کافی است دیدگان خود را به کمی آن سوتر بدوزیم؛ مثلاً سی یا هفتاد سال دیگر.

البته نگارنده جزو پیروان و از طرفداران نظرات کسانی مثل فوکویاما و ساموئل هانتینگتون و دیگران که معتقد به جنگ تمدن‌ها و بلعیدن تمدن‌ها توسط یکدیگر هستند، نیست. اما بی‌شک هر ایرانی واقعی و وطن‌دوستی، آرزوی سربلندی کشور خود را در هر زمینه‌ای دارد و این هم می‌تواند بخشی از مسیر اعتلای کشور عزیز ما باشد.

حال یک بار دیگر به تیتر مطلب نگاهی بیندازید. نظر شما چیست؟

برگرفته از: دنیای کامپیوتر و ارتباطات